Το Μαρδάτι είναι ένας γεωργικός παραδοσιακός οικισμός που ανήκει
στο Διαμέρισμα της Κριτσάς του Δήμου Αγίου Νικολάου στο Νομό
Λασιθίου Κρήτης.Βρίσκεται στο μέσον περίπου του δρόμου που συνδέει
τον Άγιο Νικόλαο με την Κριτσά.
Η λέξη Μ α ρ δ ά τ ι, κατά πάσα πιθανότητα, προέρχεται απο τους
Μ α ρ δ α ί τ ε ς όπως αποκαλούσαν τους φρουρούς (σκοπούς),
που τοποθετούσαν οι Σαρακινοί και Αραβες,κατά τον 7ον αιώνα
μ.Χ σε στενωπούς και περάσματα για να ελέγχουν τις διαβάσεις.Οι
Μαρδαϊτες ήταν αντάρτες ορεσίβιοι που υπήρχαν στα μέρη του όρους
Ταύρος, οι οποίοι στα χρόνια του Κωνσταντίνου του Πωγωνάτου
(675 μ.Χ) καταρτίστηκαν σε "τάγματα" και κατέλαβαν
τα υψώματα του Λιβάνου. Απο εκεί ορμόμενοι έκαναν επιδρομές
μέχρι τη Νεκρά Θάλασσα, την Παλαιστίνη, την Συρία και πολεμούσαν
κατά των Σαρακηνών και κατά των Αράβων που η χώρα ήταν την εποχή
εκείνη υπό την κατοχή τους. Οι Βυζαντινοί απέβλεπαν σε αυτούς
γιατί τους θεωρούσαν ως γενναίους φρουρούς των συνόρων και οι
οποίοι είχαν ονομασθεί απο τους Άραβες σε "Μαραδαϊται"
(επιδρομείς). Οι Άραβες της Δαμασκού προσπάθησαν με κάθε θυσία
να απομακρύνουν αυτούς απο τον Λίβανο και το επέτυχαν με την
συνθήκη με τον Ιουστινιανό τον Β΄, ο οποίος δέχθηκε και απέσυρε
12000 απο αυτούς στα βορειότερα της Μικράς Ασίας και σε άλλα
μέρη του κράτους. Εξ αιτίας του ονόματός τους Μ α ρ δ α ϊ τ
ε ς, δόθηκε η ονομασία του τόπου διαμονής τους Μαρδάτι.
Κατά
την απογραφή του 1928 ο οικισμός αριθμούσε 82 κατοίκους.
Στο Μαρδάτι θα βρούμε τις εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου και
της Αγίας Κυριακής.
Η
εκκλησία της Αγίας Κυριακής κτίστηκε το 1990 απο τους
Μιχαήλ και Αγγελική Τζώρτζη. Εορτάζει στις 7 Ιουλίου.
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στον οικισμό
και κτίστηκε το 1890 από τον Δημ.Καρύδη και τον Μιχ.Τζώρτζη.Είναι
σήμερα ο ενοριακός ναός του Μαρδατίου και έχει υποστεί
πρόσφατα μια πολύ καλή παρέμβαση - συντήρηση και αποκατάσταση
με αρμολόγηση της λιθοδομής του. |
 |
Η θέση της εκκλησίας του Aγίου Δημητρίου είναι προνομιακή. Κτισμένη
στην κορυφή του λόφου δεσπόζει της όλης περιοχής. Απ' εδώ αγναντεύει
κανείς το μεγαλύτερο μέρος του πανέμορφου κόλπου Μεραμβέλλου
με τις γραφικές δαντελλωτές του ακρογιαλιές.
Το
Μαρδάτι εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από τα διερχόμενα λεωφορεία
Αγίου Νικολάου-Κριτσάς.
Το Μαρδάτι έχει ηλεκτροφωτισμό, τηλεφωνικό δίκτυο και υδρεύεται
απο το υδραγωγείο της Κριτσάς.
Λόγω
της διαμορφώσεως του εδάφους που έχει το Μαρδάτι, προσφέρεται
ως σημείο ελέγχου με ασφάλεια κάθε μετακίνησης διαβατών και
διακίνησης ζώων και προϊόντων απο την ενδότερη περιοχή της Κριτσάς
προς τον Άγιο Νικόλαο, το Μεραμβέλλο γενικά ή το αντίστροφο.
Τα τελευταία χρόνια το Μαρδάτι όλο και αξιοποιείται περισσότερο.
Κτίζονται καινούργια σπίτια, και προβλέπεται μελλοντικά η ανάπτυξη
του. Σε μια μαγευτική τοποθεσία με πανοραμική θεά προς τη θάλασσα,
συνδιάζοντας ταυτόχρονα και την επαφή του με τον καταπράσινο
ορεινό όγκο δίπλα ακριβώς στη διατηρητέα περιοχή.

Πηγές
1.
Οικισμοί της Επαρχίας Μεραμπέλου Κρήτης - απογραφή από το 1577
μέχρι το 1991 - Μανόλη Αντ.Παπαδογιάννη
2.Ραντολόγια - Γεωργίου Ι Περάκη Δασκάλου
3. Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη
4. Χρυσούλα Τζομπανάκη, αρχιτέκτων αρχαιολόγος
|